Kalp Kapağı Hastalıklarının Nedenleri

Kapakçık hastalığının pekçok sebebi vardır. Kapakçık hastalığı doğumsal (konjenital) veya edinsel (ileri yaşlarda ortaya çıkan) olabilir. Bazen kapakçık hastalığının sebebi bilinmeyebilir.

A. Konjenital kapakçık hastalığı doğumdan önce meydana gelen bir bozukluktur. Uygunsuz kapakçık boyutu, bozulmuş leafletler (yaprakçıklar) veya yaprakçıkların kapakçığa tutunmasındaki düzensizlik nedeniyle meydana gelebilir. Bu bozukluk sıklıkla aort veya pulmoner kapakçıkları etkiler.Biküspid aort kapakçık hastalığı, aort kapakçığı etkileyen konjenital bir hastalıktır. Normal üç leaflet (yaprakçık) yerine biküspid aort kapakçıkta sadece iki leaflet bulunur.


Biküspid Aort Kapakçık hastalığında üçüncü leaflet olmadığı için bu kapakçık:

Dar olabilir – sert kapakçık leafletleri yeterince açılamaz.
Yetersiz olabilir – leafletler sıkıca kapanamaz.




Biküspid Aort Kapakçık
Biküspid aort kapakçık hastalığının ailevi geçiş özelliği vardır. Toplumda yaklaşık olarak % 2 oranında görülür. Bu hastaların yaklaşık 1/4'ünde aort kapakçık üzeri seviyede aort genişlemesi mevcuttur.

B. Edinsel kapakçık hastalığı daha önceden normal olan kapakçıkların sonradan bozulması sonucu meydana gelir. Bu hastalığa kapakçığın yapısındaki bozulmalar veya enfeksiyon sebep olur.

Enfeksiyon : Enfektif endokardit ve romatizmal ateş kalp kapakçık bozukluğu yapan iki yaygın enfeksiyondur.

1. Romatizmal ateş sık görülen bir kalp kapakçık hastalığı olan romatizmal kalp hastalığına neden olur. Bu hastalıkta: kalp kapakçık leafletleri enflame olur (iltihabi durum) kalp kapakçık leafletleri birbirine yapışabilir ve üzerinde oluşan nedbeler nedeniyle sert, kalın ve kısa hale gelebilir. Kalp kapakçıklarının (sıklıkla mitral kapakçık) bir veya daha fazlasında darlık veya yetmezlik meydana gelebilir.

Romatizmal ateş, sıklıkla tedavi edilmeyen streptokok enfeksiyonları nedeniyle meydana gelir (örneğin tedavi edilmeyen boğaz enfeksiyonları). Streptokoklara bağlı olarak gelişen boğaz enfeksiyonlarının penisilin ile tedavisi bu hastalığı önleyebilir. Romatizmal ateş hastalığı sıklıkla 5-15 yaş arası çocukları etkilerken, oluşacak kalp kapakçık hastalığının belirtileri yıllarca görülmeyebilir. Romatizmal ateş hastalığında kapakçığın kendisi iltihaplanmaz.

Enfeksiyona karşı savaşmak üzere vücut tarafından üretilen antikorlar kalp kapakçıkları ile etkileşerek kapakçıklarda enflamasyon ve nihayetinde nedbeleşmeye neden olur.





Romatizmal kapakçık hastalığı

2. Enfektif Endokardit ciddi bir enfeksiyondur ve hayatı tehdit eder. Mikropların kan dolaşımına karışması ve bu yolla kalp kapakçıklarının yüzeyine yapışması neticesinde meydana gelir. Endokardit hastalığında:
Mikroplar kalp kapakçıklarına saldırarak kapakçıkta kabarıklıklar, delikler veya nedbeleşmelere (yara) neden olur.
Kapakçıkta yetersizlik veya daralmaya neden olabilir.
Mikroplar kan dolaşımına;
Diş tedavileri
Cerrahi girişim
Damar içine uygulanan ilaçlar
Ciddi enfeksiyonlar nedeniyle bulaşabilir.


Enfektif Endokardit

Kapakçık yapısında bozulmalar:

Edinsel veya konjenital sebeplerle meydana gelebilir. Bu sebepler arasında:

1. Korda tendinea veya papiller adelelerde gerilme ve yırtılma. Sıklıkla mitral kapakçıkta görülür. Oluşma sebepleri arasında
Kalp krizi
Kalp kapakçık enfeksiyonu
Travma bulunmaktadır.


Korda tendinea veya papiller adelelerde gerilme veya kopma



2. Mitral kapakçıkta sarkma (Mitral valve prolapse – MVP)

Mixomatöz bir kapakçık hastalığıdır. MVP hastalığında kalp kasılma yaptığı esnada mitral kapakçığın leafletleri sol atrium içerisine sarkarlar. MVP kapakçık dokularının anormal ve gergin olmasına neden olarak kapakçık kaçağı meydana gelmesine neden olabilir.

MVP toplumda % 1-2 oranında görülür. Kadınlarda ve erkeklerde eşit orandadır. Çoğunlukla herhangi bir sorun oluşturmaz. MVP olan 10 hastadan yalnızca birinde cerrahi girişim ihtiyacı olmaktadır. Eğer kapakçıktaki sarkma ciddi boyutta olursa veya kordada yırtılma gibi diğer bir durum meydana geldiğinde kapakçıkta kaçak çok artabilir ve cerrahi girişim gerekebilir. MVP hastalarınde endokardit gelişimini önlemek için koruyucu tedavi gerekebilir.



Normal Mitral Kapakçık



MVP


3. Fibro-kalsifik dejenerasyon

Sıklıkla aort kapakçığı etkiler ve 65 yaş üzeri erişkinlerde görülür. Koroner arter hastalığındaki ateroskleroz'a benzetilebilir. Kapakçık leafletleri kalınlaşır, kalsifiye olur ve sertleşir. Neticede kapakçık açıklığı daralır. Bu hastalık için risk faktörleri arasında;

İleri yaş
Kilo azlığı
Yüksek kan basıncı bulunmaktadır.

4. Kapakçık annulusunun genişlemesi

Kapakçık annulusunun genişlemesi ve gerilmesi neticesinde leafletler için destek azalır ve sıkıca kapanamazlar.

Annulus genişlemesine kalp kasının hasarlanması neden olabilir. Kalp kası kalp krizi, kardiyomiyopati, kalp yetersizliği, ileri derecede yüksek kan basıncı, sifiliz veya kalıtımsal hastalıklar (Marfan sendromu vb) gibi pekçok sebebe bağlı olarak hasarlanabilir.


Kalp Kapağı Hastalıklarında Tedavi



Mitral kapakta darlık varsa kapak alanına bağlıdır. 1,5 cm2 üzerinde ise operasyon gerekmez. Hasta takibe alınır. 1-1,5 cm2 arasında klinik belirtiler, yaş, gebelik beklentisine göre karar cerrahi olabilir. 1 cm2 altında cerrahi şarttır.
Mitral kapakta kaçak varsa ve orta-ileri derecede ise kalp boşlukları büyümeden ve sol kalp kasılması bozulmadan operasyon gerekir. 1. derece kaçaklar izlemeye alınır.
Aort kapağında darlık varsa darlığın derecesine göre operasyon yapılır. Hafif darlıklarda hasta Ekokardiografi ile izlenir.
Aort kaçağında ise hafif kaçaklar izlenir. Orta ve ileri derecede kaçaklar sol kalp boşluğunda büyüme yapmadan ve kalp kasılması bozulmadan önce operasyon gerektirir.
Trikuspit kapak romatizmal hastalanması tek başına olmaz. Aort ve/veya mitral kapak tutulumu ile beraber olur. Aort ve mitral için opere edilen hastada ciddi trikuspit kapak tutulumu varsa aynı operasyonda tamir edilir.
Pulmoner kapakta romatizmal tutulum olmaz. Doğumsak olarak darlık en sık görülen durumdur. Eskiden ciddi darlıklar için operasyon tek yöntem iken artık sadece balon tedavisi ile açılmadığı durumlarda operasyon yapılmaktadır.
Mitral ve aort kapak darlıklarında da balon yapılabilir. Ancak handikapları vardır ve belirli kriterlere uyan hastalarda uygulanabilir.
Tüm kapak hastalıklarında cerrahi tedavi gerekmediği sürece hastanın periodik olarak 6 ay veya senede 1 defa olmak üzere muayene, EKG ve Ekokardiografi ile takibi ve duruma göre kardiolog tarafından seçilen ilaçlarla izlenmesi gerekir.