Çocuklarda Büyüme Geriliğinin Nedenleri ve Tedavisi

Anne babaların en hassas olduğu konulardan biri de bebeklerinin, çocuklarının boy ve kilosunda durma ya da gerileme olmasıdır. Onların doktordan duymak istemeyeceği bir cümledir, “çocuğunuzda büyüme geriliği var” sözleri… Bebek ve çocuğunuzda boy ve kilo artışı normal seyrinde devam ediyorsa, endişelenecek bir durum yok. Ancak tersi de olabilir. Bebek ve çocuklarda büyüme geriliği asla ihmal edilmeyecek, sadece sağlık açısından değil çocuğun ileride psikolojik sorunlar yaşaması açısından da son derece önemli olan bir hastalıktır. Peki çocuklarda büyüme geriliği neden olur. Bunun önemli iki nedeni var. Birincisi genetik nedenler. Ailede bu sorunu yaşayan birileri varsa, o çocukta da karşılaşılması normal… Diğeri ise çevresel etkenler. Çevresel etkenler içinde hormonlarla ilgili sorunlar, beslenmeyle alakalı problemler ve genel sağlık sorunları yer alıyor. Büyüme geriliğinin nedenleri çok çeşitli demiştik. Örneğin normal kısa olan çocuklara konstitüsyonel büyüme geriliği teşhisi konuluyor. Genellikle ergenlik çağına biraz geç giren bu çocuklar, buluğ çağına girdikten sonra uzamaya başlayıp, yaşıtlarının boyuna ulaşıyorlar. Eğer çocuğunuza bu teşhis konulduysa, muhtemelen siz ya da eşinizde de benzer bir durum olmuştur. Sorun geç boy atmasındadır. Bir de genetik boy kısalığı var. Zamanında ergenlik çağına girseler de bir türlü boyları uzamaz ve yaşıtlarından kısa kalır bu çocuklar. Bu iki şıkkın dışındaki bir büyüme geriliği kategorisinde yer alanlarda da beslenmeyle alakalı sorunlar veya hastalık, hormon noksanlığı olabiliyor. Büyüme geriliği nedenleri arasında en çok etkin rol oynayan şey yetersiz beslenme. Kimi çocuklarda yeteri kadar protein ve enerji almadığı, demir ve çinko içerikli besinler tüketmediği için büyüme geriliği sorunu ortaya çıkabiliyor. Yine alınan besinlerin bağırsaklardan emilmesini önleyen hastalıklar yüzünden de büyüme yetmezliği meydana gelebiliyor. Çocuklarda doğuştan bir hastalık varsa bu da büyüme geriliğine neden olabilir. Yine kronik hastalıklar da büyüme geriliği yaratabilir. Bu anlamda büyüme geriliğine en fazla neden olan hastalıklar down sendromu ile turner sendromu… Yine çocuğun doğum kilosunun az olması, kronik böbrek hastası, kronik kalp hastası, kronik karaciğer hastası, kronik akciğer hastası olması, diyabet hastası olması, kronikleşen enfeksiyon hastalıklarıyla karşı karşıya kalması, sık ilaç kullanması ve kemik hastalığına sahip olması da büyüme geriliğine yol açabilir. Diğer yandan büyüme hormonu ya da troid hormonlarında eksiklik olması da büyüme geriliği nedenlerindendir.






Çocuğunuzda büyüme geriliği olup olmadığını anlamak çok zor değildir. Çocuklar dünyaya geldikten sonraki ilk bir sene içinde 25 santimetre uzuyorlar. Ancak çocuk 4 yaşına geldikten sonra yılda en fazla 6 santimetre uzuyorlar. Rutin kontrollerinde boy ve kiloları ölçülerek bir yere not edilmelidir. Çocuğunuzun boyu yılda dört santimetreden az uzuyorsa büyüme hızı yetersiz demektir. Eğer boy ve kilo gelişiminde durma ve gerileme fark edilirse, hastaneye götürülmesinde karar var. Şayet çocuğunuzda büyüme geriliği tespit edilirse tedaviye başlanacaktır. Öncelikle çeşitli tahliller yapılacak, gerekirse kemik yaşı tespiti için el bilek grafisi çekilecektir. Ayrıca doktorun isteği üzerine hormon tahliliyle bazı testler de yapılabilir. Büyüme geriliği tespit edilen çocukta öncelikle bu geriliğe neyin neden olduğu anlaşılmaya çalışılır. Şayet büyüme geriliğine kronikleşen bir hastalık neden oluyorsa, öncelikle bu hastalığın tedavisine başlanıyor. Ancak geriliğin nedeni beslenmeyle ya da hormonlarla ilgili ise ona göre bir tedavi şekli öneriliyor. Büyüme hormonu eksikliği tespiti için stimülasyon testleri yapılıyor. Bu testler sayesinde büyüme hormonunun yeterince salgılanıp salgılanmadığı anlaşılıyor. Test sonucu yeterince salgılanmadığı anlaşılırsa, beyin MR’ının çekilmesi istenir. Çocuğunuzda büyüme hormonu sorunu var ise üzülmeyin. Tıptaki olağanüstü gelişmeye paralel olarak, bu hastalıkla ilgili tedavide de ciddi başarılar sağlanıyor. Tedaviyle birlikte çocukta büyüme hızlanır. Tabiî ki büyüme hormonu tedavisinin başarılı olması tedaviye zamanında başlanmasına, çocuğun anne ve babasındaki boy ve hormon sorununun oranıyla da yakından ilgilidir. Büyüme hormonu eksiği olan çocuklara verilen büyüme hormonu ciddi bir yan etkiye neden olmaz. Fakat tedavi süresinde troid bezi ve kan şekeri sorunu yaşanabilir. Bu sorunlar da kalıcı değil, geçicidir.