Bayır turpu; turpgiller familyasına ait bir bitkidir. Bilimsel adı Armoracia rusticana olan bu bitki suşi yemeklerinin vazgeçilmez sosu olan wasabi sosunun ham maddesidir.

İngilizce’de At turpu anlamına gelen Horseradish olarak bilinir. Eşek turpu, acı turp ve kara turp olarak da bilinen yabani bir turp çeşididir. Dünyanın çoğu yerinde yetişir. Ülkemizde de yetişen bu bitkinin ana vatanının Asya kıtası veya Rusya toprakları olduğu düşünülmektedir. Köklerinin tadı acı ve hardala benzemektedir.

Wasabi Sosu Nasıl Yapılır?
Wasabi sosu bayır turpundan yapılmaktadır. Bilindiği gibi wasabi sosu acı bir tada sahiptir ve Japon mutfağının en ünlü yemeği olan suşi ile birlikte tüketilir. Aslında Japonlar’ın wasabi sosu yapmak için kullandıkları türü, dünya genelinde yetişen bayır turpları ile aynı türdür ancak iklim ve bölgeye özgü damak tadı farklılıkları bulunmaktadır.

Wasabi sosu, zımparaya benzer özel bir tahta rende kullanılarak yapılıyor. Normal rende ile de sos yapmak mümkün ancak metal olmaması tadını koruması açısından önemli. Temizlenip iyice yıkanan turplar çiğ iken rende ile püre haline getirilip öylece tüketilebiliyor.

Ayrıca bayır turpu tozu da sos yapımında ve yemeklerde kullanılır. Balık, et ve tavuk yemeklerine ayrı bir lezzet katar. Hazımsızlık sorununa iyi geldiği söylenir. Turp taze veya sos halindeyken hemen tüketilmezse tadı çabuk bozulur. Nedeni bayır turpuna kendine has acı tadını veren allylisotiocyanat maddesidir ve bu madde hava ve su ile temasa geçtiğinde etkisini hemen kaybetmektedir. Bu nedenle acı halini muhafaza etmek için sirkeli asitik bir ortamda bekletmek gerekir.

Bazı uygulamalarda ise havasız bir ortamda kum içerisinde bekletme gibi yöntemlerle saklanır. Daha çok etkisini kaybetmeden hızlı bir şekilde kurutulur ve toz haline getirilir. Tadı acı olduğu için diğer turpların aksine daha az oranlarda yenebilir. Aşırı oranda yenmesi gaz ve sindirim sorunlarına yol açabilir. Ayrıca Bayır turpu ekstre halinde bitkisel takviye olarak da kullanılmaktadır.

Bayır Turpunun Faydaları
Solunum sistemleri rahatsızlıkları, astım ve romatizmal problemlere iyi geldiği söylenir. Siyatiğe karşıda lapası kullanılır. Böcek sokmalarına karşı faydalı olduğu söylenmiştir. Afrodizyak etkilerinin bulunduğuna inanılır.

Bayır Turpu ve Bayır Turpu Tohumu Nerede Bulunur?
Bayır turpu tohumu incelediğimiz kadarıyla amazon, ali baba gibi internet sitelerinde mevcut. Horseradish seeds olarak aratılırsa istenen sonuçlar bulunabiliyor. Ülkemizde doğal ortamda bayırturpu çeşitleri bulunur. Doğada yaşayan turpları bulup bunlardan faydalanmak daha mantıklı gibi görünmektedir.